ایوان مدائن
بازمانده? تاق کسرا در تیسفون سال ????
تصویر نقاشی شده در سال ???? از تاق کسرا
عکسی از تاق کسرا، مربوط به حدود ???? میلادی
قدیمی‌ترین تصویر عکاسی شده از تاق کسرا، مربوط به ???? میلادی
تاق‌کسرا (تاق خسرو) یا ایوانِ مداین نام کاخ پادشاهان ساسانی در شهر اسبانبار در ساحل خاوری رود دجله و از مهم‌ترین سازه‌های دوران ساسانیان است. بیش‌تر گمان می‌شود که تاقِ‌کسرا در تیسپون جای‌دارد ولی تیسپون، اسبانبر و چند شهر کوچک دیگر مانند بغداد، روی هم شهرگان یا مداین را تشکیل می‌دادند. تاق اصلی این کاخ بلندترین تاق خشتی ساخته شده به دست انسان می‌باشد. بلندای این تاق ?? متر، پهنایش ?? متر و درازایش ?? متر است.
بنابر آنچه در نوشتار پهلوی خدای‌نامک آمده‌است این کاخ به دستور شاپور اول ساخته شده است.
بازمانده این کاخ هنوز در کشور کنونی عراق به‌جاست. هارون الرشید خلیفه عباسی کوشید تا آن را ویران سازد ولی در این کار ناکام ماند.
بنابر آنچه در نوشتار پهلوی خدای‌نامک آمده‌است این کاخ به دستور شاپور اول ساخته شده است.
بازمانده این کاخ هنوز در کشور کنونی عراق به‌جاست. هارون الرشید خلیفه عباسی کوشید تا آن را ویران سازد ولی در این کار ناکام ماند.
ویژه‌گی و تاریخ‌چه‌ی بنا
تاق‌کسرا بقایای تالار بزرگ عهد ساسانی در محل تیسپون، عراق کنونی، که جزء کاخ سلطنتی بزرگ معروف به ایوان کسرا بوده‌است، طول و عرضش به ترتیب حدوداً ??? و ??? متر تخمین زده‌اند. این ایوان در محله‌ی جنوبی تیسپون موسوم به اسفانبر یا اسانبر واقع بود، و بانی آن را شاپور اول ساسانی شمرده‌اند، و پس از وی ظاهراً خسرو انوشروان به ترمیم و تجدید بنای آن اقدام کرد.
در مجاورت تاق چهار دسته ویرانه مشاهده می‌شود که جالب‌ترین آن‌ها تلّی است معروف به حرم کسرا؛ این ویرانه‌ها جزء ایوان کسرا بوده‌است. به فاصله‌ی حدود ??? متری جنوب شرقی تاق بقایای ساختمان‌هایی مشاهده می‌شود، که تا گوشه‌ی دیوار معروف به بستان کسرا، که شاید حصار باغ وحش بوده‌است، امتداد دارد. در فاصله‌ی حدود ??? متری جنوب غربی بستان تلی به ارتفاع ? الی ?/? متر واقع است، که قاعده‌اش چهارگوش است، معروف به تل‌الذهب (تل طلا) یا خزانه‌ی کسرا است، و آن ظاهراً در اصل بنای واحدی بوده که خسروپرویز برای خزاین خود ساخته بوده‌است. تاق‌کسرا که عظیم‌ترین و نظرگیرترین یادبود عظمت گذشته‌ی تیسپون است، در وسط ویرانه‌های مداین قرار دارد. آنچه که از آن باقی‌ست نمایی است عظیم، به طول حدود ?? متر، که اصلاً بیش از ?? متر ارتفاع داشته و تاق‌نمایی به عرض حدود ?? متر آن را به دو قسمت نامساوی تقسیم می‌کند. تالاری به طول بیش از ?? متر و دارای ?? ردیف اتاق‌های جانبی دارد. در عقب تالار دری پهناور است، که به حیاطی وسیع باز می‌شود.
در محلی نه چندان دور از این کاخ، در سروستان، ویران بنایی وجود دارد که تاریخ آن معلوم نیست، نمایی با سه قوس، یک تالار بزرگ مرکزی با دو اتاق جانبی، که پوشش آن‌ها از گنبدهای شلجمی، تاق‌های دبه‌یی، و نیم‌گنبدهایی تشکیل می‌شود که حکم پشت‌بند را دارند، پشت‌بند اسکلتی معماری گوتیک ممکن است از این نیم‌گنبدها، با برداشتن تمام قسمت‌های آن جز قالب نگاهدارنده‌اش، اقتباس شده باشد. در شمال باختری شوش خراب یک کاخ دیگر وجود دارد، ایوان کرخه. این کاخ کهن‌ترین نمونه‌ی طارم عرضی است که با تیرک‌های قطری ساخته شده‌است. اما جالب‌ترین آثار زمان ساسانیان ـ که اعراب فاتح را با عظمت خود به وحشت انداخت ـ کاخ سلطنتی تیسپون بود که اعراب به آن تاق‌کسرا لقب دادند. این احتمالاً همان بنایی است که یک مورخ یونانی سال ??? وصف می‌کند و می‌گوید: یوستینیانوس سنگ مرمر یونانی برای خسرو تهیه کرد و صنعت‌گران ماهری فرستاد که کاخی به سبک رومی در نزدیکی تیسپون برایش ساختند. جناح شمالی این بنا در سال ???? فروریخت؛ گنبد آن از میان رفته است؛ سه دیوار بزرگ به ارتفاع ?? متر بالا رفته‌اند و نمایی در جهت افقی دارند که به پنج ردیف از قوس‌های کور تقسیم شده است. یک قوس بزرگ مرکزی، که بیست و شش متر ارتفاع و بیست و دو متر عرض دارد و بلندترین و پهن‌ترین قوس بیضی شکل است که تاکنون شناخته شده، به سقف تالاری منتهی می‌شد که طولش ?? و عرضش ?? متر بود؛ شاهان ساسانی فضای وسیع را دوست داشتند. این نماهای خراب شده تقلیدی از نماهای غیر ظریف رومی، مانند تماشاخان مارکلوس، هستند. این نماها بیش از آنکه زیبا باشند، پرابهت‌اند؛ اما نمی‌توان درباره زیبایی‌های گذشته از روی ویرانه‌های فعلی قضاوت کرد.
تاق‌کسرا بقایای تالار بزرگ عهد ساسانی در محل تیسپون، عراق کنونی، که جزء کاخ سلطنتی بزرگ معروف به ایوان کسرا بوده‌است، طول و عرضش به ترتیب حدوداً ??? و ??? متر تخمین زده‌اند. این ایوان در محله‌ی جنوبی تیسپون موسوم به اسفانبر یا اسانبر واقع بود، و بانی آن را شاپور اول ساسانی شمرده‌اند، و پس از وی ظاهراً خسرو انوشروان به ترمیم و تجدید بنای آن اقدام کرد.
در مجاورت تاق چهار دسته ویرانه مشاهده می‌شود که جالب‌ترین آن‌ها تلّی است معروف به حرم کسرا؛ این ویرانه‌ها جزء ایوان کسرا بوده‌است. به فاصله‌ی حدود ??? متری جنوب شرقی تاق بقایای ساختمان‌هایی مشاهده می‌شود، که تا گوشه‌ی دیوار معروف به بستان کسرا، که شاید حصار باغ وحش بوده‌است، امتداد دارد. در فاصله‌ی حدود ??? متری جنوب غربی بستان تلی به ارتفاع ? الی ?/? متر واقع است، که قاعده‌اش چهارگوش است، معروف به تل‌الذهب (تل طلا) یا خزانه‌ی کسرا است، و آن ظاهراً در اصل بنای واحدی بوده که خسروپرویز برای خزاین خود ساخته بوده‌است. تاق‌کسرا که عظیم‌ترین و نظرگیرترین یادبود عظمت گذشته‌ی تیسپون است، در وسط ویرانه‌های مداین قرار دارد. آنچه که از آن باقی‌ست نمایی است عظیم، به طول حدود ?? متر، که اصلاً بیش از ?? متر ارتفاع داشته و تاق‌نمایی به عرض حدود ?? متر آن را به دو قسمت نامساوی تقسیم می‌کند. تالاری به طول بیش از ?? متر و دارای ?? ردیف اتاق‌های جانبی دارد. در عقب تالار دری پهناور است، که به حیاطی وسیع باز می‌شود.
در محلی نه چندان دور از این کاخ، در سروستان، ویران بنایی وجود دارد که تاریخ آن معلوم نیست، نمایی با سه قوس، یک تالار بزرگ مرکزی با دو اتاق جانبی، که پوشش آن‌ها از گنبدهای شلجمی، تاق‌های دبه‌یی، و نیم‌گنبدهایی تشکیل می‌شود که حکم پشت‌بند را دارند، پشت‌بند اسکلتی معماری گوتیک ممکن است از این نیم‌گنبدها، با برداشتن تمام قسمت‌های آن جز قالب نگاهدارنده‌اش، اقتباس شده باشد. در شمال باختری شوش خراب یک کاخ دیگر وجود دارد، ایوان کرخه. این کاخ کهن‌ترین نمونه‌ی طارم عرضی است که با تیرک‌های قطری ساخته شده‌است. اما جالب‌ترین آثار زمان ساسانیان ـ که اعراب فاتح را با عظمت خود به وحشت انداخت ـ کاخ سلطنتی تیسپون بود که اعراب به آن تاق‌کسرا لقب دادند. این احتمالاً همان بنایی است که یک مورخ یونانی سال ??? وصف می‌کند و می‌گوید: یوستینیانوس سنگ مرمر یونانی برای خسرو تهیه کرد و صنعت‌گران ماهری فرستاد که کاخی به سبک رومی در نزدیکی تیسپون برایش ساختند. جناح شمالی این بنا در سال ???? فروریخت؛ گنبد آن از میان رفته است؛ سه دیوار بزرگ به ارتفاع ?? متر بالا رفته‌اند و نمایی در جهت افقی دارند که به پنج ردیف از قوس‌های کور تقسیم شده است. یک قوس بزرگ مرکزی، که بیست و شش متر ارتفاع و بیست و دو متر عرض دارد و بلندترین و پهن‌ترین قوس بیضی شکل است که تاکنون شناخته شده، به سقف تالاری منتهی می‌شد که طولش ?? و عرضش ?? متر بود؛ شاهان ساسانی فضای وسیع را دوست داشتند. این نماهای خراب شده تقلیدی از نماهای غیر ظریف رومی، مانند تماشاخان مارکلوس، هستند. این نماها بیش از آنکه زیبا باشند، پرابهت‌اند؛ اما نمی‌توان درباره زیبایی‌های گذشته از روی ویرانه‌های فعلی قضاوت کرد.
نظر فردوسی در مورد ساختمان تاق‌کسرا
فردوسی در مورد ساختمان تاق‌کسرا داستان مفصلی در فصل مربوط به انوشیروان ذکر می‌کند. فردوسی می‌گوید انوشیروان به تمام نقاط جهان جارچی‌هایی فرستاد که به‌ترین معماران را برای ساختن کاخ بزرگی در تیسپون دعوت کنند. تعداد زیادی معمار از همه جا به دربار پادشاه روی آوردند و پس از انتخاب دقیقی سیصد نفر از میان آنان جدا شد و از بین آن سیصد نفر نیز سه نفر که از همه آن‌ها مهارت بیش‌تری در امر ساختمانی داشتند انتخاب شدند و از آن‌ها یکی رومی بود. معلوم نیست گفته فردوسی از رومی بودن این معمار چیست. آیا می‌خواهد بگوید واقعاً اثل روم بود یا این که قصدش این است که از مغرب ایران، مثلاً از شام یا آسیای صغیر بود. به هرحال آن معمار رومی مشغول کار ساختمان پی‌ها و دیوار این تاق یا ایوان بزرگ می‌شود.
فردوسی می‌گوید در برابر ایوان تیسپون پرده‌ی بسیار مجللی آویزان کرده بودند که جواهرنشان بود و عسکریان (سربازان) عرب آن را قطعه قطعه کرده میان خود قسمت کردند. باز همان فردوسی چنین نقل می‌کند که در روز بارعام قبلاً شاهنشاه روی تخت طلای خود جلوس می‌کرد و چون تاجی که باید برسر بگذارد بسیار سنگین بود آن را به زنجیری از طلا در بالای سر شاهنشاه از بالای تاق طوری آویزان می‌کردند که در بالای سر وی قرار گیرد. همین کارها را در همین اواخر برای پادشاهان قاجاریه انجام می‌دادند و این نشانه‌ی این است که این عادات و رسوم از دهان به دهان تا دوره‌های جدید ادامه یافته است.
سپس اعیان و طبقات مختلف مملکت در بیرون پرده صف می‌کشیدند و (بنابر گفته جاحظ) با انجام مراسمی پرده را کنار می‌زدند و شاهنشاه ایران با شکوه و جلال مخصوصی روی تخت خود پدیدار می‌گشت و به طبقات مختلف بار می‌داد.
به هرحال بنابر نظر فردوسی، آن معمار رومی دیوارهای کاخ را تا پایه تاق بالا برد و از پادشاه خواهش کرد زنجیری از طلا آوردند و دیوار را در حضور جمع اندازه گرفتند، سپس آن را در جعبه‌یی قرار دادند و آن جعبه را با مهروموم بستند و در خزانه‌ی شاه قرار دادند. فردای آن روز معمار رومی ناپدید گشت و سه سال غیبت او طول کشید و تمام جست‌وجوها و تهدیدها یا وعده‌های پادشاه نتیجه‌ای نبخشید. بعد از سه سال معمار رومی پدیدار شد و از شاه خواست زنجیر طلا را بیاورند، و دیوار را اندازه گرفت و معلوم شد که دیوار مقداری نشست کرده. این امر طبیعی بود، چون اکنون ما در عکس فوق می‌بینیم که پایه‌های دیوار بسیار قطوراند و طبعاً معمار نمی‌توانست با عجله روی آن تاق به آن بزرگی را قرار دهد.
فردوسی در مورد ساختمان تاق‌کسرا داستان مفصلی در فصل مربوط به انوشیروان ذکر می‌کند. فردوسی می‌گوید انوشیروان به تمام نقاط جهان جارچی‌هایی فرستاد که به‌ترین معماران را برای ساختن کاخ بزرگی در تیسپون دعوت کنند. تعداد زیادی معمار از همه جا به دربار پادشاه روی آوردند و پس از انتخاب دقیقی سیصد نفر از میان آنان جدا شد و از بین آن سیصد نفر نیز سه نفر که از همه آن‌ها مهارت بیش‌تری در امر ساختمانی داشتند انتخاب شدند و از آن‌ها یکی رومی بود. معلوم نیست گفته فردوسی از رومی بودن این معمار چیست. آیا می‌خواهد بگوید واقعاً اثل روم بود یا این که قصدش این است که از مغرب ایران، مثلاً از شام یا آسیای صغیر بود. به هرحال آن معمار رومی مشغول کار ساختمان پی‌ها و دیوار این تاق یا ایوان بزرگ می‌شود.
فردوسی می‌گوید در برابر ایوان تیسپون پرده‌ی بسیار مجللی آویزان کرده بودند که جواهرنشان بود و عسکریان (سربازان) عرب آن را قطعه قطعه کرده میان خود قسمت کردند. باز همان فردوسی چنین نقل می‌کند که در روز بارعام قبلاً شاهنشاه روی تخت طلای خود جلوس می‌کرد و چون تاجی که باید برسر بگذارد بسیار سنگین بود آن را به زنجیری از طلا در بالای سر شاهنشاه از بالای تاق طوری آویزان می‌کردند که در بالای سر وی قرار گیرد. همین کارها را در همین اواخر برای پادشاهان قاجاریه انجام می‌دادند و این نشانه‌ی این است که این عادات و رسوم از دهان به دهان تا دوره‌های جدید ادامه یافته است.
سپس اعیان و طبقات مختلف مملکت در بیرون پرده صف می‌کشیدند و (بنابر گفته جاحظ) با انجام مراسمی پرده را کنار می‌زدند و شاهنشاه ایران با شکوه و جلال مخصوصی روی تخت خود پدیدار می‌گشت و به طبقات مختلف بار می‌داد.
به هرحال بنابر نظر فردوسی، آن معمار رومی دیوارهای کاخ را تا پایه تاق بالا برد و از پادشاه خواهش کرد زنجیری از طلا آوردند و دیوار را در حضور جمع اندازه گرفتند، سپس آن را در جعبه‌یی قرار دادند و آن جعبه را با مهروموم بستند و در خزانه‌ی شاه قرار دادند. فردای آن روز معمار رومی ناپدید گشت و سه سال غیبت او طول کشید و تمام جست‌وجوها و تهدیدها یا وعده‌های پادشاه نتیجه‌ای نبخشید. بعد از سه سال معمار رومی پدیدار شد و از شاه خواست زنجیر طلا را بیاورند، و دیوار را اندازه گرفت و معلوم شد که دیوار مقداری نشست کرده. این امر طبیعی بود، چون اکنون ما در عکس فوق می‌بینیم که پایه‌های دیوار بسیار قطوراند و طبعاً معمار نمی‌توانست با عجله روی آن تاق به آن بزرگی را قرار دهد.
درخواست کمک عراق از ایران برای ترمیم تاق‌کسرا
به گزارش ایرنا: رییس هیات مدیره میراث فرهنگی عراق گفت: « تاق‌کسرا (ایوان مداین) بزرگ‌ترین ایوان ایرانی موجود در جهان در حال نابودی است و ما برای نجات آن از تمام کشورها و ایران تقاضای کمک داریم».
به گزارش ایرنا: رییس هیات مدیره میراث فرهنگی عراق گفت: « تاق‌کسرا (ایوان مداین) بزرگ‌ترین ایوان ایرانی موجود در جهان در حال نابودی است و ما برای نجات آن از تمام کشورها و ایران تقاضای کمک داریم».
نجات تاق‌کسرا بوسیله ایران با کمک یونسکو
ایران در اجلاس آینده کمیته بین المللی هماهنگی و نجات‌بخشی میراث فرهنگی عراق، آمادگی خود را برای انجام فعالیت‌های کارشناسی، مرمت و نجات‌بخشی تاق‌کسرا اعلام می‌کند.
به گزارش میراث خبر، اجلاس آینده کمیته بین المللی هماهنگی و نجات‌بخشی میراث فرهنگی عراق روزهای چهارم و پنجم خرداد ماه در پاریس به منظور نجات‌بخشی تاق‌کسرا ، بلندترین تاق خشتی جهان، برگزارمی شود. تاق‌کسرا بزرگ‌ترین تاق خشتی جهان است که در دوران ساسانی و در تیسپون پایتخت ایران ساخته شده و یک اثر ایرانی محسوب می‌شود که در جهان از شهرت بسیار زیادی برخوردار است. مسول امور بین‌الملل سازمان میراث فرهنگی کشور در مورد اعلام آمادگی ایران در انجام فعالیت‌های کارشناسی و نجات‌بخشی در تاق‌کسرا گفت: تاق کسرا یکی از منحصر به فردترین شاهکارهای جهانی محسوب می‌شود که باقی مانده‌یی از میراث جاودانه‌ی کشور ایران است و به همین دلیل مقامات و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی این آماده‌گی را دارند که در نجات‌بخشی این اثر جهانی زیر نظر یونسکو و با هم‌کاری جهانی اقداماتی را انجام دهند.
"وطن‌دوست" که خود عضو کمیته بین المللی هماهنگی میراث فرهنگی عراق است، گفت: کشور عراق جزو غنی‌ترین کشورهای جهان از لحاظ دارا بودن آثار تاریخی است. بسیاری از این آثار در جریان جنگ یک ساله گذشته آسیب دیده‌اند که از آن جمله می‌توان به موزه بغداد تاق‌کسرا و آثار شاخص دیگر اشاره کرد. اما ایران به دلیل مشترکات بسیار زیاد فرهنگی که با عراق دارد، حاضر است در نجات‌بخشی این آثار جهانی تحت نظر یونسکو به این کشور کمک کند. پیش از این محمد حسن محبعلی معاون حفظ و احیا سازمان میراث فرهنگی کشور اعلام کرده بود: در صورت مهیا شدن شرایط سیاسی، امنیتی و دیپلماتیک، کارشناسان سازمان میراث فرهنگی ایران حاضر هستند برای مشخص شدن وضعیت تاق‌کسرا و مرمت‌های احتمالی و ضروری این اثر جهانی و ایرانی به عراق سفر کنند. خبرگزاری فرانسه روز یکشنبه ?? فروردین طی خبری اعلام کرد که بنای تاق‌کسرا بلندترین تاق خشتی جهان در تیسپون عراق در معرض تخریب قرار دارد و شکاف‌های نگران کننده‌یی در آن ایجاد شده‌است.
"وادی خردب" متولی تاق‌کسرا در مورد وضعیت فعلی این تاق گفته است: تاق‌کسرا در گذشته بازدید کنندگان زیادی داشته است اما اکنون در هفته تنها حدود ??? نفر از آن دیدار می‌کنند. بازدیدکننده‌گان امروزی تاق اغلب سربازان، زایران ایرانی و مسافران هندی هستند. به اعتقاد "خردب" ترَک‌های تاق نسبت به گذشته افزایش یافته و هم اکنون خطر فروپاشی تاق را تهدید می‌کند. هم‌اکنون باستان‌شناسان توصیه کرده‌اند که بازدیدکننده‌گان تاق در زیر آن نایستند. تاق‌کسرا در قرن دوم پیش از میلاد در زمان ساسانیان به دستور مهرداد‌شاه در تیسپون و در منطقه‌ی ساحلی شرق رودخانه دجله ساخته شد و زمانی از معروف‌ترین مراکز گردش‌گری جهان محسوب می‌شد. این تاق ?? متر ارتفاع، ?? متر عمق و ??/?? متر عرض دارد. تاق‌کسرا در ?? کیلومتری جنوب بغداد جای گرفته است. مهرداد‌شاه این کاخ را در محل یک شهر قدیمی به نام اوپیس بنا کرده است.
ایران در اجلاس آینده کمیته بین المللی هماهنگی و نجات‌بخشی میراث فرهنگی عراق، آمادگی خود را برای انجام فعالیت‌های کارشناسی، مرمت و نجات‌بخشی تاق‌کسرا اعلام می‌کند.
به گزارش میراث خبر، اجلاس آینده کمیته بین المللی هماهنگی و نجات‌بخشی میراث فرهنگی عراق روزهای چهارم و پنجم خرداد ماه در پاریس به منظور نجات‌بخشی تاق‌کسرا ، بلندترین تاق خشتی جهان، برگزارمی شود. تاق‌کسرا بزرگ‌ترین تاق خشتی جهان است که در دوران ساسانی و در تیسپون پایتخت ایران ساخته شده و یک اثر ایرانی محسوب می‌شود که در جهان از شهرت بسیار زیادی برخوردار است. مسول امور بین‌الملل سازمان میراث فرهنگی کشور در مورد اعلام آمادگی ایران در انجام فعالیت‌های کارشناسی و نجات‌بخشی در تاق‌کسرا گفت: تاق کسرا یکی از منحصر به فردترین شاهکارهای جهانی محسوب می‌شود که باقی مانده‌یی از میراث جاودانه‌ی کشور ایران است و به همین دلیل مقامات و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی این آماده‌گی را دارند که در نجات‌بخشی این اثر جهانی زیر نظر یونسکو و با هم‌کاری جهانی اقداماتی را انجام دهند.
"وطن‌دوست" که خود عضو کمیته بین المللی هماهنگی میراث فرهنگی عراق است، گفت: کشور عراق جزو غنی‌ترین کشورهای جهان از لحاظ دارا بودن آثار تاریخی است. بسیاری از این آثار در جریان جنگ یک ساله گذشته آسیب دیده‌اند که از آن جمله می‌توان به موزه بغداد تاق‌کسرا و آثار شاخص دیگر اشاره کرد. اما ایران به دلیل مشترکات بسیار زیاد فرهنگی که با عراق دارد، حاضر است در نجات‌بخشی این آثار جهانی تحت نظر یونسکو به این کشور کمک کند. پیش از این محمد حسن محبعلی معاون حفظ و احیا سازمان میراث فرهنگی کشور اعلام کرده بود: در صورت مهیا شدن شرایط سیاسی، امنیتی و دیپلماتیک، کارشناسان سازمان میراث فرهنگی ایران حاضر هستند برای مشخص شدن وضعیت تاق‌کسرا و مرمت‌های احتمالی و ضروری این اثر جهانی و ایرانی به عراق سفر کنند. خبرگزاری فرانسه روز یکشنبه ?? فروردین طی خبری اعلام کرد که بنای تاق‌کسرا بلندترین تاق خشتی جهان در تیسپون عراق در معرض تخریب قرار دارد و شکاف‌های نگران کننده‌یی در آن ایجاد شده‌است.
"وادی خردب" متولی تاق‌کسرا در مورد وضعیت فعلی این تاق گفته است: تاق‌کسرا در گذشته بازدید کنندگان زیادی داشته است اما اکنون در هفته تنها حدود ??? نفر از آن دیدار می‌کنند. بازدیدکننده‌گان امروزی تاق اغلب سربازان، زایران ایرانی و مسافران هندی هستند. به اعتقاد "خردب" ترَک‌های تاق نسبت به گذشته افزایش یافته و هم اکنون خطر فروپاشی تاق را تهدید می‌کند. هم‌اکنون باستان‌شناسان توصیه کرده‌اند که بازدیدکننده‌گان تاق در زیر آن نایستند. تاق‌کسرا در قرن دوم پیش از میلاد در زمان ساسانیان به دستور مهرداد‌شاه در تیسپون و در منطقه‌ی ساحلی شرق رودخانه دجله ساخته شد و زمانی از معروف‌ترین مراکز گردش‌گری جهان محسوب می‌شد. این تاق ?? متر ارتفاع، ?? متر عمق و ??/?? متر عرض دارد. تاق‌کسرا در ?? کیلومتری جنوب بغداد جای گرفته است. مهرداد‌شاه این کاخ را در محل یک شهر قدیمی به نام اوپیس بنا کرده است.